Nagła śmierć łóżeczkowa (SIDS) jest najczęstszym powodem zgonów wśród dzieci do 1 roku życia. Dotyczy noworodków i niemowląt, które nie miały wcześniej zdiagnozowanych chorób ani wad wrodzonych. Sprawia to, że przyczyny nagłej śmierci łóżeczkowej nie są do końca znane. Są jednak czynniki, które mogą zwiększać ryzyko śmierci łóżeczkowej.
Nagła śmierć łóżeczkowa – co to jest?
Zespół nagłej śmierci niemowląt (SIDS skrót z ang. sudden infant death syndrome) – czasami nazywany śmiercią łóżeczkową, to nagła, niespodziewana i niewyjaśniona śmierć pozornie zdrowego dziecka.
Co powoduje nagłą śmierć łóżeczkową?
Dokładne przyczyny występowania SIDS nie są do końca znane. Uważa się jednak, że wpływ na nią ma kombinacja kilku czynników. Eksperci uważają, że nagła śmierć łóżeczkowa występuje na określonym etapie rozwoju dziecka i dotyka dzieci podatne na niektóre stresy środowiskowe. Na przykład czynnikiem ryzyka może być przedwczesne urodzenie lub niska waga dziecka. Stres środowiskowy może obejmować także przebywanie w miejscu, gdzie dziecko narażone jest na wdychanie dymu tytoniowego. Przyczyną SIDS może być też zaplątanie się w pościel/kocyk, infekcja lub niedrożność dróg oddechowych. Istnieje również związek między spaniem z dzieckiem na jedynym łóżku, sofie lub fotelu a zespołem nagłej śmierci łóżeczkowej. Chociaż przyczyny SIDS nie są w pełni zrozumiałe, istnieje kilka rzeczy, które możesz zrobić, aby zmniejszyć ryzyko śmierci łóżeczkowej.
Jak zminimalizować ryzyko nagłej śmierci łóżeczkowej?
- Zawsze układaj dziecko do snu na plecach – zaobserwowano, iż spanie w pozycji na brzuchu zwiększa ryzyko SIDS u niemowlęcia. Spanie na plecach uznaje się za najbezpieczniejszą opcję dla niemowlaka. Pamiętaj, że położenie dziecka w pozycji na boku nie zabezpiecza go przed obróceniem się na brzuch.
- W łóżeczku dziecka powinno znajdować się tylko prześcieradło i coś do okrycia (kocyk/rożek/kołderka). Jeszcze bezpieczniejszą opcją są śpiworki do spania, które nie niosą ryzyka zaplątania się maluszka w pościel. W łóżeczku nie powinno być zabawek, poduszek, ochraniaczy i tym podobnych akcesoriów.
- Wybierając materac do łóżeczka warto wybrać nowy, nieużywany materac – zaobserwowano, że ryzyko wystąpienia SIDS było większe u dzieci, które spały na wysłużonych, używanych i zbyt miękkich materacach. Najlepszym wyborem będzie dość twardy, nowy materacyk, pokryty jedynie prześcieradłem.
- Nie śpij z małym dzieckiem w jednym łóżku lub na kanapie, szczególnie jeśli palisz papierosy, przyjmujesz silne leki lub jesteś bardzo zmęczona. Do snu układaj dziecko w jego łóżeczku, które powinno stać w tym samym pomieszczeniu, gdzie śpią rodzice. Niemowlęta, u których stwierdzono SIDS często spały w jednym łóżku z rodzicem. Zaobserwowano też, że ryzyko SIDS było bardzo wysokie, gdy z dzieckiem spał rodzic, który palił papierosy, spożywał alkohol, przyjmował silne leki lub zasypiał bardzo zmęczony.
- Nie pal papierosów ani w ciąży, ani po urodzeniu dziecka. Nie narażaj dziecka na wdychanie dymu tytoniowego. Badania udowodniły związek palenia papierosów przez ciężarna oraz palenie po urodzeniu dziecka z dużym ryzykiem wystąpienia SIDS. Niewystarczające, aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia śmierci łóżeczkowej jest palenie z dala od dziecka, ponieważ matka później wydycha toksyczne substancje, które mogą być szkodliwe dla niemowlęcia. Dodatkowo dym tytoniowy przenika do ubrań, pościeli, firan, dywanów i innych tkanin i tam się utrzymuje, sprawiając, że nadal go wdychamy. Dlatego w domu, w którym są dzieci nie powinno się w ogóle palić.
Śmierć łóżeczkowa – statystyki
Zespół nagłej śmierci łóżeczkowej występuje najczęściej u dzieci między drugim a szóstym miesiącem życia. Mówi się, że po 12 tygodniu życia dziecka ryzyko SIDS znacząco się zmniejsza. Jednak są przypadki, gdy SIDS występowało nawet do ukończenia 1 roku życia.
Dane statystyczne odnoszące się do SIDS ciągle, mimo rozwoju diagnostyki medycznej są bardzo nieprecyzyjne. W Polsce szacuje się, że rocznie na zespół nagłej śmierci łóżeczkowej umiera około 12 niemowląt. Amerykańskie statystyki pokazują, że SIDS z roku na rok dotyka coraz mniej dzieci.
Śmierć łóżeczkowa – czego nie robić?
- Nie pal tytoniu, ani w ciąży, ani po porodzie. Nie pozwalaj innym domownikom palić w otoczeniu dziecka.
- Nie kładź dziecka do snu na brzuchy lub na boku.
- Nie montuj w łóżeczku ochraniacza.
- Nie wkładaj do łóżeczka niepotrzebnych rzeczy typu: poduszka, pluszak, kocyk, pieluszka.
- Nie przegrzewaj dziecka.
- Nie kładź się z dzieckiem do spania na kanapie, czy fotelu.
