Trzeci tydzień ciąży można określić jako pierwszy tydzień właściwej ciąży, czyli moment, gdy dochodzi do zapłodnienia i rozwoju zarodka. Pierwsze dwa tygodnie ciąży to w rzeczywistości czas upływający od pierwszego dnia miesiączki poprzedzającej zapłodnienie. Taki sposób liczenia czasu trwania ciąży wynika z faktu, iż nie ma możliwości dokładnego określenia momentu zapłodnienia – stąd umowne liczenie początku ciąży od pierwszego dnia cyklu.
Jak dochodzi do zapłodnienia?
W trzecim tygodniu ciąży dochodzi do przełomowego wydarzenia – zapłodnienia. Plemniki, które znalazły się w drogach rodnych kobiety, wydzielają enzymy, które umożliwiają rozpuszczenie otoczki wokół komórki jajowej i zapłodnienie. Po połączeniu plemnika i komórki jajowej, posiadających po 23 chromosomy, powstaje zygota, czyli komórka o dwóch jądrach komórkowych i 46 chromosomach. Powstaje unikatowa kombinacja genów, która determinować będzie płeć, szczegóły wyglądu czy cechy osobowości dziecka.
Zygota zaczyna się dzielić – mniej więcej półtora dnia po zapłodnieniu z zygoty powstają dwie połączone komórki, dwa dni po zapłodnieniu ma miejsce drugi podział. Po kolejnych podziałach, następującym około 3 dni po zapłodnieniu, zygota składa się już z 64 komórek. Około tygodnia po zapłodnieniu zachodzą kolejne istotne zmiany – w środku grupy dzielących się komórek powstaje blastocysta. W skład blastocysty wchodzą następujące struktury:
- trofoblastu, czyli zewnętrznej warstwy komórek, która wkrótce przekształci się w łożysko
- jamy blastocysty
- embrioblastu, z którego rozwinie się zarodek.
Kiedy dochodzi do implantacji zarodka?
Blastocysta dociera do jamy macicy i zagnieżdża się w błonie śluzowej. Implantacja ma miejsce około tygodnia po zapłodnieniu, a więc na przełomie 3 i 4 tygodnia ciąży. Wówczas nie mówimy już o blastocyście, a o zarodku. Proces zagnieżdżania się zarodka w ścianie macicy trwa kilka dni i zazwyczaj ma miejsce w tylnej ścianie macicy. Implantacja możliwa jest dzięki wrośnięciu blastocysty w błonę śluzową macicy, która jest wówczas mocno unaczyniona i pogrubiona. Z zewnętrznej powierzchni blastocysty już wkrótce rozwinie się łożysko, a wewnętrzna warstwa komórek przekształci się w płód.
Zaimplantowany zarodek zaczyna wydzielać hormon beta – HCG, czyli gonadotropinę kosmówkową. Rolą tego hormonu jest stymulowanie ciałka żółtego do syntetyzowania progesteronu. Powstałe po owulacji, czyli uwolnieniu komórki jajowej ciałko żółte przekształca się w ciałko ciążowe i zaczyna wydzielać hormony niezbędne dla podtrzymania ciąży i prawdziwego rozwoju zarodka. Mowa o progesteronie oraz estrogenach. Ponadto ciałko ciążowe wydziela relaksynę, która ogranicza aktywność skurczową macicy.
Czy w trzecim tygodniu ciąży zrobić test ciążowy?
To właśnie stężenie beta HCG oznaczane jest w teście ciążowym. Już dwa dni po zagnieżdżeniu zarodka poziom gonadotropiny kosmówkowej we krwi wzrasta. Dlatego już 10 dni po zapłodnieniu, czyli mniej więcej w momencie, gdy oczekiwana jest kolejna miesiączka, można wykonać test ciążowy.
Czy w trzecim tygodniu ciąży można rozpoznać, że doszło do zapłodnienia i implantacji zarodka?
Na pewno brak jest jakichkolwiek oznak ciąży, natomiast niektóre kobiety odczuwać mogą nieznaczne dolegliwości bólowe towarzyszące procesowi implantacji lub niewielkie plamienie. Zaimplantowany w błonie śluzowej macicy zarodek ma wielkość zaledwie dwóch setnych milimetra, zatem nie ma możliwości dostrzeżenia go w badaniu USG.
Trzeci tydzień ciąży nie jest ponadto dobrym momentem na wykonanie testu ciążowego, gdyż tego typu badania nie są na tyle czułe, aby wykazały wzrost stężenia gonadotropiny kosmówkowej. Wykonanie testu lepiej odłożyć na czwarty tydzień ciąży. W przeciwnym razie można uzyskać test negatywny, pomimo że doszło do zapłodnienia. A test da wynik ujemny, gdyż wykonany zostanie zbyt wcześnie i poziom gonadotropiny kosmówkowej jest za niski, aby być wykryty przez test.
Kobieta starająca się o potomstwo powinna postępować tak, jakby zaszła w potencjalną ciążę. Oznacza to prowadzenie zdrowego stylu życia, a także bezwzględne unikanie czynników, mogących zaburzyć rozwój zarodka. Pierwsze dni po zapłodnieniu to czas intensywnych podziałów komórkowych zygoty. Dlatego konieczne jest wyeliminowanie papierosów i alkoholu, ponadto należy zachować ostrożność przy stosowaniu jakichkolwiek leków. Ponadto należy unikać stresów, dbać o odpowiednią dietę i kontynuować suplementację kwasem foliowym.